Er is de laatste tijd wel wat te doen over dynamische prijzen in de media. Zo kondigde de VREG, Vlaamse Regulator voor de Elektriciteits- en Gasmarkt, een eerste contract aan dat op basis van dynamische prijzen geïndexeerd is. Maar wat zijn dynamische prijzen nu juist en hoe kan je deze gebruiken om energiekosten in je bedrijf te drukken? Een woordje uitleg…
Wat zijn “dynamische prijzen” precies?
Men spreekt van dynamische prijzen wanneer een contract voor levering van stroom geïndexeerd is aan de uurprijzen die op de groothandelsmarkt tot stand komen. Deze groothandelsprijs is eigenlijk de Belpex prijs van vroeger, maar deze laatste staat nu in het jargon bekend als Daily System Reference Price, D-SRP (dagelijkse systeem referentieprijs), in ons geval voor Belgische stroom. Het is belangrijk door het bos van deze nomenclatuur de bomen te blijven zien en daarom geeft de volgende grafiek de dynamische prijzen weer voor het afgelopen anderhalf jaar.
Figuur 1: Dynamische prijzen voor Belgische stroom tussen 1 januari 2020 en 1 september 2021
Het is duidelijk uit deze grafiek dat de prijzen per uur kunnen verschillen. Zo waren de prijzen op bepaalde uren negatief, maar ook zijn er ogenblikken waar de prijs boven de honderd euro per Megawattuur (=1000 kilowattuur) stijgt.
Over het algemeen is uit bovenstaande grafiek ook op te merken dat de dynamische prijzen over het laatste anderhalf jaar een stijgende trend vertonen. De prijzen waren het laagst – ja zelfs negatief op momenten – tijdens de eerste lockdown ten gevolge van de coronacrisis. Negatieve prijzen betekenen dan dat je eigenlijk geld terugkrijgt wanneer je stroom verbruikt (althans wat betreft de energiecomponent van de factuur, de netkosten blijven natuurlijk wel dezelfde).
Prijzen per uur? Hoe verloopt dat dan?
De dynamische prijzen per uur komen tot stand op de groothandelsmarkt, waar alle participanten dagelijks, 7 dagen op 7, hun vraag- en aanbodcurves indienen tegen de middag. Een grootverbruiker dient bijvoorbeeld een vraagcurve in waarmee hij aangeeft dat hij op een gegeven uur veel stroom (in MegaWatt, MW) zal verbruiken indien de prijzen dat uur laag zijn, maar eerder weinig stroom zal verbruiken wanneer de stroomprijzen op de veiling dat uur boven een bepaalde maximumprijs vallen. Door deze curves voor elk uur samen te leggen, ook met deze van de omliggende landen, komt dan de evenwichtsprijs tot stand, die voor dat uur de dynamische prijs betekent.
Doordat deze dynamische prijzen rekening houden met de vraag en het aanbod van stroom van onze omliggende landen, biedt dit proces de garantie dat de prijsimpact van een tekort in ons land ingedekt wordt door import uit de buurlanden. Zo komen dynamische prijzen voor Belgïe tot stand in een proces van marktkoppeling dat heel Centraal en West Europa (CWE) omvat. Onderstaande grafiek (figuur 2) toont de prijzen voor donderdag 26 augustus.
Figuur 2: Dynamische prijzen voor Belgische stroom op 26 augustus 2021
Op de grafiek hierboven (figuur 2) zie je het verloop van dynamische prijzen in België voor een specifieke dag (26/08/2021). Wat opvalt is dat de prijzen het laagst zijn gedurende de nacht en overdag, om vervolgens te stijgen tot boven de honderd euro per Megawattuur tijdens de ochtend- en avondpiek. Dit is toe te wijzen aan het spel van vraag en aanbod dat aan de basis ligt van dynamische prijzen. ‘s Nachts is de vraag naar stroom lager terwijl hernieuwbare energie, met name zonne-energie, goed is voor meer dan 4.788 MW geïnstalleerde capaciteit in België (Bron: Elia) en aldus de namiddag onderdrukt, met lagere prijzen als gevolg.
Voor het opvangen van de ochtend- en avondpiek is België vooral aangewezen op productie uit klassieke centrales zoals gas- en kolencentrales in Duitsland. Doordat de prijzen voor koolstofemissierechten en primaire energieprijzen voor gas en kolen sterk zijn gestegen in het afgelopen jaar, betalen we daar dan ook stevig voor. Vóór de grote doorbraak van hernieuwbare energie, nu zo’n 15 jaar geleden, kostte elektriciteit overdag vrijwel steeds meer dan ‘s nachts, maar door de impact van zonne-energie is er een tweede dip in prijzen bijgekomen, namelijk wanneer er stroom uit PV panelen geproduceerd kan worden. In het jargon wordt deze kromme als eendenrug (Eng: “duck-curve”) bestempeld.
Wat met de onzekerheid?
De facto houdt een keuze voor dynamische prijzen in dat je toelaat aan een variabele prijs in te kopen, die dus per definitie niet vooraf vastligt. Deze prijs is echter de fundamentele prijs op basis waarvan de markt zelf ook prijzen impliceert voor levering over een toekomstige periode tegen een vaste prijs. Indien de dynamische prijzen over een voldoende lange periode stijgen wordt dit zonder meer ook voelbaar in de aankoopprijs voor stroom tegen blok- of Endexprijzen, de zogenaamde termijnmarkt voor Belgische stroom.
In feite kan je zeggen dat dynamische prijzen de eigenlijke prijs van stroom betekenen, en elk contract dat op de termijnmarkt wordt verhandeld een verzekeringspremie incalculeert tegen het risico van de dynamische prijzen. Zoals iedereen weet is geen enkele verzekering gratis en hoewel je dus enkel stroom denkt in te kopen aan een vaste prijs betaal je ook een verzekeringspremie waar je eigenlijk niets aan hebt (behalve gemoedsrust misschien, toegegeven). Tenslotte zijn dynamische prijzen ons in het dagelijks leven niet vreemd; zo varieert ook de brandstofprijs aan de pomp wekelijks. Toch gaan we geen grote hoeveelheid brandstof inkopen wanneer we vermoeden dat de prijs laag is.
Als ik voor dynamische prijzen kies, is mijn maandfactuur dan echt zo variabel?
Het antwoord op deze vraag is: Neen. Ondanks het feit dat je met dynamische prijzen – en het actief gebruik ervan – de sleutel hebt tot het bepalen van je maandfactuur is het natuurlijk niet zo dat je factuur maand op maand schommelt zoals figuur 1 dat zou suggereren. Omdat er 744 uren in een typische maand van 31 dagen zijn, vereffent je gebruik uiteindelijk de schommelingen, voor zover deze van korte duur zijn. Figuur 3 geeft een typisch inzicht in het my.yuso dashboard voor een Yuso klant dit jaar. Het gaat om een bedrijf dat over zonnepanelen beschikt en daardoor al een deel van de verbruikte stroom zelf levert. Zoals je kan zien – en in vergelijking met de uurprijzen uit figuur 1 – is er in het algemeen een stijgende trend, maar deze is dus wel geleidelijker dan de individuele, kortstondige schommelingen van de dynamische prijzen in figuur 1, waar de volldige historiek sinds begin vorig jaar wordt weergegeven. Dat zal steeds het geval zijn, je gemiddelde energieprijs verdrievoudigt niet van de ene op de andere maand gewoon omdat je typisch verbruiksprofiel deze schommelingen afvlakt.
Waarom zijn dynamische prijzen beter voor mijn bedrijf?
Het antwoord is dat je met dynamische prijzen deels zelf kan bepalen wat je voordeel is! Voor verbruikers wordt de nettofactuur aan dynamische prijzen voor onder andere netgebruik bepaald door het verbruik (in MWh) van elk uur te vermenigvuldigen met de prijs (in EUR/MWh) voor dat uur. Op die manier wordt de kost bepaald voor levering van stroom op het gegeven uur. Opgeteld voor alle uren van de maand komt zo het netto factuurbedrag tot stand voor netvergoedingen, taksen en kosten.
Op deze manier kan je dus zelf bepalen wat je factuur zal inhouden, door dán te verbruiken wanneer de uurprijs het goedkoopst is bijvoorbeeld. De volledige energietransitie heeft als doel meer hernieuwbare energie te gebruiken, maar dan vooral op de momenten dat deze geproduceerd wordt. In de context van het vroegere energiesysteem met klassieke – vooral op fossiele brandstoffen gebaseerde – bronnen werd de productie op de vraag afgestemd. Nu er meer hernieuwbare energie aan het net gekoppeld is – een trend die zich verder ook doorzet – dient het omgekeerde te gebeuren en dient de vraag afgestemd te worden op de productie.
Dynamische prijzen als sleutel tot de energietransitie
Al jaren geeft Yuso de dynamische prijzen daags voordien al door per email of via API. Zo zijn Yuso klanten tijdig op de hoogte van de ideale momenten om stroom te gaan verbruiken. De uren waarop stroom het goedkoopst is, zijn meestal deze waarop er weinig fossiele energie of net veel hernieuwbare energie beschikbaar is. Op deze manier draagt je actieve keuze voor dynamische prijzen ook bij aan de energietransitie, terwijl het bovendien ook goed is voor je portemonnee!
Vandaag de dag proberen gewiekste verkopers of andere spelers op de energiemarkt ondernemers te drijven naar langere looptijden – tot drie jaar en meer – en dit voor een vaste prijs met inbegrip van boetes voor vroege uitstap. Maar is het wel verstandig daarop in te gaan?
Vaste prijs vs dynamische prijs: een concreet voorbeeld
As we er even de slotnoteringen voor stroom aan vaste prijs in België bijnemen op 25 augustus 2021 voor het contract januari 2022, dan was de notering 112.55 EUR/MWh. Dat betekent dat je in principe 1 MW stroom kan laten leveren gedurende de 744 uren van de maand januari 2022 aan die prijs. Nochtans waren er in de afgelopen zeven maanden – januari tot en met juli 2021 (5087 uren) – maar 30 uren waarop de prijs hoger was dan 112.55 EUR/MWh, ofwel 0,58% van de tijd. Het gemiddelde van alle dynamische uurprijzen over diezelfde periode sinds begin 2021 is 59.69 EUR/MWh. In de praktijk kan je vandaag nog 99.42% van de tijd lager aankopen dan dat vaste prijsniveau… als je tenminste een dynamisch prijscontract hebt… Voor bedrijven die meestal verbruiken tussen 7u en 19u is er trouwens sowieso een extra voordeel aan een contract met dynamische prijzen omdat de marktprijs op deze uren typisch het laagst is en zeker lager dan die voor het vaste prijscontract in het voorbeeld.
Er is dus in belangrijke mate sprake van een schrikeffect (Eng: fear factor) dat de markt – en dan vooral de energieverbruikers – drijft naar een hoge vaste prijs op contracten voor stroom van langere duur. De vraag die je jezelf dus moet stellen is of de zekerheid van een vaste prijs de premie voor de verzekering ervan rechtvaardigt. In bovenstaand voorbeeld gaat het dus om tientallen procenten verschil. Herinner je ook dat variabele of dynamische prijzen, zoals eerder aangehaald, niet zo ongewoon zijn: je koopt steeds variabel wanneer je tankt aan de brandstofpomp!
In het algemeen zijn dynamische prijzen dus de beste keuze want je hebt je factuur op elk ogenblik zelf onder controle. Door je verbruiksgedrag aan te passen of ook door eventueel een batterij in dienst te nemen die op deze dynamische prijzen inspeelt, kan je zowel op energie- als netkosten sparen.
Meer weten over je toekomstig stroomcontract bij Yuso?