Capaciteitstarief

Op 1 januari 2023 werd het capaciteitstarief ingevoerd. Daarmee wordt beoogd de netkosten beter af te stemmen op de doelstellingen van de energietransitie. De invoering van deze omwenteling werd – onder meer vanwege de energiecrisis van 2021/2022 – reeds tweemaal uitgesteld, hoewel invoering ervan reeds voor begin 2022 was voorzien.  We maakten eens een evaluatie van de gevolgen voor typische klanten in de portefeuille van YUSO. Uit onze analyse blijkt dat het niet zo is dat door het capaciteitstarief IEDEREEN meer netkosten betaalt. We hopen hiermee het vaak vermelde cliché toch de wereld uit te helpen.

Waarom het capaciteitstarief?

Doordat er steeds meer toestellen op fossiele brandstoffen overgaan op elektriciteit als energiebron wordt het distributienet meer en meer belast, denk maar aan warmtepompen of elektrische auto’s (EV’s). In sommige straten moeten stroomkabels daarom vervangen worden door dikkere geleiders om vooral aan de vraag op piekmomenten te voorzien, met hinder tot gevolg. Dat betekent ook dat Fluvius als netbeheerder de komende jaren fors moet investeren in het distributienet. Kosten daarvoor worden zoals gewoonlijk verhaald op de consument, maar dankzij het capaciteitstarief is het vooral die consument die de hoogste verbruikspiek trekt die het meeste opdraait voor de kost van de netaanpassingen. In die zin is het capaciteitstarief met een meer vermogens- of kW-gebaseerde netvergoeding eerlijker te noemen dan wat vroeger het geval was op basis van (vooral) kWh gedreven netvergoedingen.

Hoe wordt het capaciteitstarief berekend?

Met het capaciteitstarief werd een alternatieve berekeningsmethode ingevoerd voor het gedeelte ‘netgebruik’ in de netvergoedingen op de elektriciteitsfactuur van iedereen, bedrijven en particulieren. De basis van de netvergoeding wordt berekend aan de hand van de gemiddelde maandpiek (MP). Deze wordt door Fluvius berekend als het rekenkundig gemiddelde van de hoogste piekverbruiken die je de laatste twaalf maanden optekende.  Indien de gemiddelde maandpiek MP lager is dan 2.5 kW (vooral voor particulieren en kleine verbruikers) geldt 2.5 kW als minimum voor de maandpiek. Je kan via Mijn Fluvius zelf je toegangsvermogen ‘TV’ instellen waarmee je forfaitair belast wordt binnen het kader van het capaciteitstarief.

Per kW bedraagt het capaciteitstarief doorgaans ongeveer 50 EUR/kW/jaar, althans naargelang het toegangsvermogen TV dat je hebt ingesteld.  Máár…  Je kiest dus best niet voor een laag toegangsvermogen TV aangezien je bij overschrijding 50% meer betaalt op het verschil tussen je TV en de gemiddelde maandpiek MP, en dit voor een periode van 12 maanden vanaf de eerste maand van overschrijding. Je kan de evolutie van de piek bekijken in figuur 1. Als je weet dat overschrijding dus 50*150% = 75 EUR/kW/jaar kost stel je het TV dus best niet te laag in. Je kan het TV overigens éénmaal per jaar verlagen (maar niet na een overschrijding ervan) en enkel voor de komende maanden. Je kan het TV wel aanpassen en het verhogen (iedere maand zelfs), maar na een verhoging kan je het TV de komende 12 maanden niet meer verlagen (wel verhogen). Zie overigens ook dit document voor eventuele veelgestelde vragen bij het capaciteitstarief en de instelling van het TV.

Wat betekent dit nu concreet voor laagspanning?

We berekenden eens de impact van de invoering van het capaciteitstarief op de factuur van Jan. Het bedrijf van Jan heeft een laagspanningsaansluiting van max. 56 kVA en er werden al in 2011 zonnepanelen geplaatst, goed voor 40 kWp. Over 2022 werd een verbruik van 11 MWh opgetekend terwijl de zonnepanelen 30 MWh injecteerden. De verbruiksvolumes voor de maanden december 2022 en januari 2023 zijn gelijk aan 1.89 MWh waardoor de netkosten op de respectievelijke facturen één op één het effect van de invoering van het capaciteitstarief weergeven. Wat blijkt: Jan betaalde in januari onder het capaciteitstarief 31% minder voor netgebruik. Dat is dan wel vooral te danken aan het feit dat de activiteiten van Jan’s bedrijf een laagspanningsaansluiting gebruiken die eigenlijk per MWh qua netkosten duurder was nog voor het capaciteitstarief werd ingevoerd.

Wat betekent dit nu concreet voor middenspanning?

We berekenden ten tweede de impact van de invoering van het capaciteitstarief op de factuur van Jeroen. Jeroen heeft een koelinstallatie en verbruikt dus standaard veel stroom, waarvoor hij een eigen hoogspanningscabine heeft op 10 kV. Jeroen installeerde reeds in 2020 zonnepanelen en in 2022 werd een verbruik van 375 MWh opgetekend terwijl de zonnepanelen 202 MWh injecteerden. De verbruiksvolumes voor de maanden december 2022 en januari 2023 zijn eveneens gelijk aan 40.3 MWh. Ook hierdoor kunnen we voor het bedrijf van Jeroen het effect van het capaciteitstarief afzonderen. Blijkt deze keer dat Jeroen 13% meer dient te betalen aan netkosten, dit vooral omwille van zijn hoger piekverbruik dat onder het capaciteitstarief meer doorweegt in de netkosten.

Wat is dan het effect op mijn bedrijf?

Uit de voorbeelden blijkt dat het effect van het capaciteitstarief (ook wel CAPTAR genoemd) niet éénduidig is, het kan hoger én lager.  Als je wil weten wat de impact is op jouw bedrijf kan je steeds de simulator van de VREG raadplegen. Door meer te letten op de opgetekende piek kan je overigens een deel van je factuur, met name de netkosten, verlagen door deze structureel te verminderen.  Ook kan je investeren in slimme sturing van je warmtepomp, laadpa(a)l(en) of batterij die wel mede een lagere maand piek in de hand kunnen werken.  Als je trouwens meer info wil over de inzet en opbrengst uit een batterij kan je bij YUSO terecht.